همچنین، آموزش به بزرگسالان و ارتقای سواد علمی عمومی از طریق دورههای آموزشی آزاد و برنامههای ویژه برای اقشار مختلف، به گسترش دانش علمی در میان تمام لایههای جامعه کمک میکند.
وَأَعْلَمَ الْفَارِسُ : جَعَلَ لِنَفْسِهِ عَلَامَةَ الشُّجْعَانِ ، فَهُوَ مُعْلِمٌ ؛ قَالَ الْأَخْطَلُ :
وَعَلَّمَ نَفْسَهُ وَأَعْلَمَهَا : وَسَمَهَا بِسِيمَا الْحَرْبِ .
ويقال لما يبنى في جواد الطريق من المنازل يستدل بها على الطريق : أعلام ، واحدها علم . والمعلم : ما جعل علامة وعلما للطرق والحدود مثل أعلام الحرم ومعالمه المضروبة عليه .
وَعَلِمْتُ يَتَعَدَّى إِلَى مَفْعُولَيْنِ ؛ وَلِذَلِكَ أَجَازُوا عَلِمْتُنِي كَمَا قَالُوا ظَنَنْتُنِي وَرَأَيْتُنِي وَحَسِبْتُنِي . تَقُولُ : عَلِمْتُ عَبْدَ اللَّهِ عَاقِلًا .
علم نه تنها ابزاری برای توضیح پدیدهها و حل مسائل است، بلکه یک رویکرد فکری است که بر پایه کنجکاوی، جستجوی حقیقت، و انعطافپذیری در پذیرش شواهد جدید شکل میگیرد.
توسعه چارچوبهای اخلاقی و نظارتهای قانونی برای استفاده از علم و فناوری ضروری است تا مطمئن شویم که این دستاوردها برای رفاه عمومی و حفظ محیط زیست بهکار میروند.
زیباییشناسی: معیار زیبایی در هنر یا موسیقی بیشتر به فرهنگ و ادراک انسانی مربوط است و نمیتواند بهصورت في هذا الرابط علمی اندازهگیری شود.
علم در تمدنهای باستانی به شکل تجربی و ابتدایی شکل گرفت. مصریان باستان در زمینههای پزشکی، ریاضیات، و نجوم دستاوردهای قابل توجهی داشتند. بابلیها اولین سیستمهای عددی و تقویمها را ایجاد کردند که به تنظیم زندگی روزمره کمک میکرد.
ورجل معلم إذا علم مكانه في الحرب بعلامة أعلمها ، وأعلم حمزة يوم بدر ؛ ومنه قوله :
اگر رد شود، فرضیه جدیدی مطرح شده یا آزمایشهای بیشتری انجام میشود.
وقال يعقوب : إذا قيل لك اعلم كذا قلت قد علمت ، وإذا قيل لك تعلم ، لم تقل : قد تعلمت ؛ وأنشد :
گمانهزنیهای بدون آزمون: اگر نظریهای بدون شواهد تجربی مطرح شود و تنها بر پایه حدس و گمان باشد، غیرعلمی است.
وَأَعْلَمَ الْقَصَّارُ الثَّوْبَ ، فَهُوَ مُعْلِمٌ ، وَالثَّوْبُ مُعْلَمٌ . وَالْعَلَمُ : الرَّايَةُ الَّتِي تَجْتَمِعُ إِلَيْهَا الْجُنْدُ ، وَقِيلَ : هُوَ الَّذِي يُعْقَدُ عَلَى الرُّمْحِ ؛ فَأَمَّا قَوْلُ أَبِي صَخْرٍ الْهُذَلِيِّ :